Hệ thống ozone (O₃) OzoneTech trong ngành trồng Nấm quy mô công nghiệp
Những nỗ lực nâng cao an toàn thực phẩm luôn bắt đầu từ việc kiểm soát vi sinh vật và độc tố, nhưng ở ngành nấm ăn nhiệm vụ ấy phức tạp gấp bội:
- Cơ chất giàu dinh dưỡng dễ bị xâm nhập bởi vi khuẩn, nấm mốc Trichoderma, Lecanicillium
- Quy trình cấy giống cần không gian vô trùng
- Ảnh hưởng khi công nhân thường tiếp xúc với formalin hay clo, tiềm ẩn rủi ro sức khỏe.
Ozone – chất oxy-hóa mạnh, tự phân hủy thành O₂ sau khi làm nhiệm vụ – nổi lên như một “giải pháp đơn giản, ngân sách phù hợp, hiệu quả” đa tác dụng, đồng thời phù hợp với xu hướng nông nghiệp hữu cơ.
Vì sao ozone thích hợp cho sản xuất nấm?
Trong nhà trồng nấm khép kín, việc phun hóa chất sát trùng thường để lại cặn, làm suy giảm hoạt lực sợi nấm và khiến công nhân hít phải hơi độc. Ozone khắc phục cả hai điểm yếu:
- Khả năng khử trùng cấp độ “class-100” (cấp độ tương đương với ISO TCVN 8664-1 cấp 5) chỉ sau 30–60 phút mà không tạo đề kháng hay dư lượng,
- Khả năng oxy-hóa SO₂, CO, NH₃, nhờ đó không khí nuôi trồng trong lành hơn, sợi nấm hô hấp hiệu quả hơn.
Máy Ozone & Thiết bị phù hợp sử dụng trong nuôi trồng nấm
OzoneTech sản xuất & thiết kế máy Ozone xử lý khử trùng nuôi trồng nấm theo yêu cầu. Liên hệ chúng tôi để được hỗ trợ hotline: 0936 413 788 | Hỗ trợ kĩ thuật: 0902 119 777.
Cơ chế tác động trên vi sinh vật và môi trường trồng
Ozone tấn công vào thành tế bào, màng sáp rồi phá hủy enzyme, lipid; với virus còn trực tiếp cắt đứt chuỗi RNA/DNA. Nhờ tốc độ phản ứng cực nhanh, chỉ cần 1 ppm O₃ trong không khí 30 phút đã diệt sạch 95 % vi khuẩn, mốc men phổ biến trong nhà nấm, giảm hẳn nguy cơ “ép trắng” của Trichoderma vốn làm thiệt hại tới 20 % sản lượng tại các trang trại quy mô lớn.
Đồng thời, ozone giúp chuyển hóa ethylene – hormone kích thích già hóa mô thực vật – thành CO₂ và H₂O. Dù nấm ăn không sinh nhiều ethylene như rau quả, việc làm sạch khí quyển cũng gián tiếp ngăn quá trình oxy-hóa sớm của bào tử và giữ tươi thành phẩm.
Ghi nhận từ thực nghiệm và sáng chế trên thế giới
- Khử trùng buồng trồng: Sáng chế US20070144064A1 mô tả việc bơm ozone vào nhà nấm trước giai đoạn “spawning”, đạt chuẩn vệ sinh mà không cần phun formalin, rút ngắn thời gian làm sạch chu kỳ từ 24h xuống còn 2h.
- Xử lý cơ chất: Nghiên cứu trên cơ chất trấu-mía của Pleurotus ostreatus cho thấy ngâm cơ chất trong nước ozone 1–2 mg/l 20 phút giảm đáng kể sự nẩy mầm của Trichoderma, hiệu quả cao hơn 18% so với bơm khí O₃ vào thùng kín.
- Hiệu suất phòng dịch: Khi phun ozone vào phòng trống sau mỗi vụ, 100% ức chế Lecanicillium chỉ sau 30 phút ở 10ppm, giúp giảm tần suất bùng phát bệnh xanh trong chu kỳ tiếp theo.
Các kết quả nhất quán với thử nghiệm thực địa ở phòng ươm 60–100m³ chạy máy ozone 1h đạt trên 95 % vô trùng, hỗ trợ thao tác cấy giống “mở cửa” mà không cần lồng hộp vô khuẩn, cắt giảm hơn một nửa lao động thao tác.
Giai đoạn & liều lượng Ozone sử dụng trong khử trùng cho trang trại nấm
| Giai đoạn | Mục tiêu | Liều lượng Ozone sử dụng | Ghi chú an toàn |
| Khử trùng phòng cấy | Loại bỏ vi sinh, bụi | 6–10 ppm O₃ khí, 45–60 phút, độ ẩm > 70 % | Đóng kín phòng, mở quạt thải & hoặc sử dụng bộ lọc xúc tác than sau xử lý |
| Xử lý cơ chất | Giảm mốc, vi khuẩn | Ozone nước 1–2 m/ L, khuấy/nhúng 20 phút | Duy trì pH ≤ 7 để hạn chế oxy-hóa lignin quá mức |
| Duy trì phòng ươm | Ngăn tái nhiễm | 3–5 ppm, 15 phút/ngày, bật sau thao tác | Nên sử dụng cảm biến O₃ + còi cảnh báo nếu > 0,1 ppm (TWA-8 h) |
| Khử mùi, khử bào tử cuối vụ | Làm sạch chu kỳ | 8–12 ppm, 30–45 phút khi phòng trống | Vệ sinh ướt sau ozon hóa để cuốn trôi xác bào tử |
Lưu ý: Nồng độ và thời gian cần hiệu chuẩn theo thể tích buồng, mật độ kệ và tải hữu cơ thực tế.
Lợi ích kinh tế khi sử dụng công nghệ Ozone trồng nấm
- Tiết kiệm vận hành: Máy tạo ozone tiêu thụ < 0,5kWh, chi phí thấp hơn 60–70% so với chạy UV-C và quạt lọc HEPA liên tục.
- Nâng cao năng suất: Tỷ lệ bị hỏng do tạp khuẩn giảm từ 12% xuống 3–5%, tương đương tăng thêm 70–100kg nấm tươi mỗi 10 tấn cơ chất.
- Thành phẩm “không dư lượng”: Ozone là khí tự hủy, đáp ứng tiêu chuẩn hữu cơ – lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu sang EU, Nhật.
- An toàn lao động: Loại bỏ formaldehyde, giảm rủi ro hô hấp mãn tính cho công nhân, áp lực thông gió định kỳ ngắn hơn do không còn mùi clo.
Ozone ít hiệu quả với bào tử dày vách của một số dòng Trichoderma hoặc khi cơ chất quá ẩm > 65 %; liều cao > 12 ppm kéo dài có thể làm bạc màng sợi và chậm tạo quả thể. Ngoài ra, kết hợp ozone + plasma ion và hoặc Ozone + UV-C đang được khảo sát như giải pháp hai tầng nhằm đạt vô trùng sâu mà vẫn tiết kiệm điện.
Ozone đã chứng minh tiềm năng trở thành “hệ điều tiết vi sinh” toàn diện cho chuỗi sản xuất nấm ăn. Với khả năng diệt khuẩn nhanh, không để lại dư lượng và cải thiện vi khí hậu phòng trồng, ozone thỏa mãn cả ba khía cạnh: năng suất – an toàn – bền vững. Sự kết hợp giữa hướng dẫn vận hành cụ thể và các kết quả thực nghiệm đa nguồn đã mở đường cho việc chuẩn hóa quy trình O₃ trong trại nấm, góp phần đưa sản xuất nấm hữu cơ Việt Nam tiệm cận chuẩn quốc tế.
Yêu cầu tư vấn hỗ trợ & báo giá sản phẩm, dịch vụ
Nếu Quý khách hàng/Đơn vị cần tư vấn thiết kế hệ thống tạo khí ozone công nghiệp, bộ tập trung oxy, phụ kiện ozone hoặc hỗ trợ về sản phẩm – dịch vụ của OzoneTech, vui lòng liên hệ trực tiếp với chuyên viên tư vấn của chúng tôi, hoặc gửi yêu cầu theo mẫu dưới đây.